Suid-Afrika het ʼn paar minderheidsregte wat in die Grondwet vervat is; hierdie regte vind egter nie gereeld uitdrukking in die werklikheid nie.
Suid-Afrika het drie minderheidsrassegroepe: wit mense (9%), Indiërs (2%) en bruin mense (9%). Die groot meerderheid van die Suid-Afrikaanse bevolking is swart (80%).
Ten spyte daarvan dat dit ʼn klein en teoreties beskermde minderheid is, is die wit minderheid die hoofteiken van politieke retoriek van die regerende party.
Ace Magashule, voormalige sekretaris-generaal van die ANC, het in September 2019, toe hy met studente by ʼn politieke saamtrek gepraat het, dit bevraagteken waarom xenofobiese geweld nooit teen wit mense gemik is nie. In die lig van xenofobiese aanvalle in September 2019, het Magashule na wit mense as buitelanders verwys, en geïnsinueer dat hulle teikens vir xenofobiese geweld behoort te wees.
Julius Malema, huidige leier van die derde grootste politieke party, die Economic Freedom Fighters (EFF), het in 2016 by ʼn politieke saamtrek vir ʼn toekomstige volksmoord teen wit mense gevra. Tydens sy toespraak, voor ʼn ontstoke skare, het hy verkondig: “Ons doen nie nou al ʼn beroep op die slagting van wit mense nie, nog nie”. 1 Nadat dit by die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie (MRK) as haatspraak aangemeld is, het die MRK in 2019 bevind dat Malema se toespraak nie die drempel vir haatspraak gehaal het nie omdat “kwesbare groepe woede en pyn deur robuuste spraak moet kan uitdruk”. 2
Tydens ʼn perskonferensie in 2018 het die minister van justisie gesê dat die regering slegs grond sal onteien en nie nasionaliseer nie, want as hy grond nasionaliseer, kan swart mense se grond onteien word. Die beleid is dus daarop gemik om mense van ander rassegroepe as swart mense se grond te onteien.3
Ten spyte van politieke retoriek wat al hoe meer onstabiel raak teen minderhede, en veral teen die wit minderheid, is die realiteit op voetsoolvlak dat minderhede dit al hoe moeiliker vind om regte in Suid-Afrika te verwesenlik.
Die Konstitusionele Hof van Suid-Afrika het in ʼn waterskeidingsuitspraak bevind dat Afrikaans nie as onderrigtaal by die Universiteit van die Vrystaat (UV) in Suid-Afrika gebruik mag word nie omdat dit rasseskeiding kan veroorsaak. 4
Dit het beduidende implikasies vir die basiese reg op onderwys vir minderhede in Suid-Afrika, Afrikaans is een van die amptelike tale van Suid-Afrika, en een van slegs twee tale wat volgens akademiese standaarde ontwikkel is. Trouens, in ʼn daaropvolgende uitspraak oor die gebruik van Afrikaans aan die Universiteit Stellenbosch, voer die Konstitusionele Hof aan dat indien burgers in Afrikaans onderrig wil word, hulle privaat instellings sal moet bou.5
Artikel 29 van die Suid-Afrikaanse Grondwet waarborg die reg op onderwys in die amptelike taal van jou keuse in openbare onderwysinstellings in Suid-Afrika. Dit is vreemd vir die Konstitusionele Hof om bloot hierdie verantwoordelikheid van die staat te verwerp en ʼn beroep te doen op “korporatiewe burgers se gees van vrygewigheid” om hierdie reg te verwesenlik. 6
[1] https://www.iol.co.za/news/politics/malema-not-calling-for-the-slaughter-of-whites-for-now-2087713
4 https://ewn.co.za/2017/12/29/concourt-upholds-ufs-decision-to-switch-language-policy-to-english
