(Hierdie stuk is aanvanklik geplaas as meningstuk op Maroela Media, en het op 23 Januarie 2023 verskyn. Bron:https://maroelamedia.co.za/debat/meningsvormers/die-anc-padkaart-na-ondergang/ )
Wat minder duidelik is, is wat die hoofrede vir hierdie onvermoë is. Die grondoorsaak van die regeringsgedrewe landsverval is dat hulle ideologies nie in staat is om die land suksesvol te regeer nie. Dis nie dat hulle nie wíl nie, hulle kán nie, omdat hulle ʼn onregeerbare ideologie navolg.
Daar is belangrike lesse te leer uit ʼn studie van die padkaart na ondergang wat vele linkse regerings histories gevolg het.
Tien mylpale op die padkaart na ondergang
1. Ideologiese godsdiens
Die reis na mislukking begin met ʼn linkse ideologie wat die beste bedoelings het om ʼn beter lewe vir almal te skep. Ware sosialiste is so oortuig van hulle saak dat dit in die praktyk eerder ʼn politieke godsdiens as ʼn politieke filosofie is. Dit is waarom die talle mislukkings van die ideologie nie tot ʼn grondige herbesinning lei nie, en dieselfde foute weer en weer gemaak word.
Hulle klou vas aan Marx se siening dat sosialisme die finale fase van historiese ontwikkeling is, wat onafwendbaar volg nadat die primitiewe, slawe-, feodale en kapitalistiese eras misluk het. Daarom sien hulle sosialisme as die mees ontwikkelde en gevorderde ideologie, wat vir altyd ʼn einde wil bring aan menslike swaarkry wat deur die voorafgaande onmenslike stelsels veroorsaak is.
Alle ongelykheid word as verontregting gesien, met opstand en gelykmaking as die oplossing. Marx se voorskrif oor die kortpad na sosialisme word vandag nog net so luid soos die Evangelie verkondig: veg eers vir demokrasie en gebruik dan die politieke mag om die ekonomiese mag deur die instelling van sosialisme te verkry.
Vir sosialiste is Marx die Messias; Lenin is Paulus, Das Kapital is die Bybel, die uiteindelike sosialistiese werkersparadys is die hemel, demokrasie is die eerste stap na sosialistiese saligheid, kapitaliste is die duiwel, die ongelykheid wat privaatbesit meebring is die sonde, die party is die kerk, partyamptenare is die priesterorde, andersdenkendes die ketters, die konsentrasiekamp is die hel, en die klassestryd verteenwoordig die stryd tussen goed en kwaad.
Die belangrikste kenmerk van sosialisme is dat dit ʼn aggressiewe ideologie is, waar teenstand tot ʼn “heilige” oorlog kan lei en waar die utopiese einddoel die uiterste metodes regverdig.
Die belangrikste rede vir die mislukking van hierdie ideologie, is dat dit in wese ʼn opposisie- en struggle-ideologie is en nie ʼn “regeerideologie” wat moderne, uitgewerkte regeerinstrumente ontwikkel het nie. Die vereistes vir ʼn suksesvolle oorname van ʼn land, bots ongelukkig lynreg met die vereistes wat nodig is vir die suksesvolle regeer van die land.
2. Hemel op aarde
Sosialiste wil nie net die werklikheid verbeter nie, hulle wil dit grondliggend eers omskep en dan herskep. Daarom kan die ou orde nie net hervorm word nie, dit moet omvergewerp en van nuuts af herbou word. Hierin lê die grondoorsaak van die mislukking van linkse omwentelings: té veel, té vinnig, té radikaal en in die verkeerde rigting.
3. Groot staat
ʼn Belangrike oorsprong van die historiese geskil tussen links en regs is die grondliggende verskil in die siening oor die rol van die mark teenoor die staat. Waar ondersteuners van die vrye mark die wil van alle vrye mense om hul lewens te verbeter as die sterkste enjin van ontwikkeling sien, glo aanhangers van staatsbeheer dat ʼn groot en sterk staat daarvoor verantwoordelik is.
Daarom skep die politiek verwagtings waaraan die staat en die ekonomie nie kan voldoen nie. Opstande oor swak dienslewering, gevolg deur dieselfde onwerkbare “omkeerstrategieë”, is kenmerkend van hierdie siklus na die bodem.
4. Groot planne
Vryheidsliewende state se doelwitte is hoofsaaklik beperk tot die beskerming van hulle burgers se regte, soos lewe, eiendom en persoonlike vryheid. Die kern van hierdie stelsels gaan dus daaroor dat die staat so min as moontlik moet doen.
Linkse state staan direk daarteenoor, omdat hulle weer soveel moontlik vir hulle burgers wil doen. Hierdie state beklemtoon sosiaal-ekonomiese menseregte, wat ook in die Suid-Afrikaanse Grondwet opgeneem is. Ons glo dat die staat mense se regte moet beskerm, hulle glo dat die staat mense se regte vir hulle moet gee.
Die probleem is dat daar ʼn regstreekse teenstelling tussen hierdie twee groepe regte is. Die eerste geslag regte beperk die staat se mag en beklemtoon die vryheid van die burger, terwyl die tweede geslag regte die staat se mag vergroot deur ʼn plig op die staat lê om meer vir die burgers te doen.
Die spanning tussen hierdie twee geslagte regte en hulle ondersteuners in lande met groot ongelykhede, word so groot dat dit nie lank saam kan bestaan nie. Eiendomsreg en die oppergesag van die reg kan byvoorbeeld nie saam met ʼn welsynstelsel en die herverdeling van welvaart voortbestaan nie.
Die groot vraag bly of demokrasie en kapitalisme in ʼn land soos Suid-Afrika blywend kan saambestaan? Demokrasie gee vir die meerderheid die mag, terwyl sosialisme welvaart vir ʼn minderheid skep.
5. Magsbalans bepaal spoed
Die globale en Suid-Afrikaanse magsbalans tydens die Kodesa-onderhandelinge van die 1990’s was nie ten gunste van die ANC nie. Daarom moes hulle noodgedwonge toegewings maak om die mag te kry, maar noudat die globale en Suid-Afrikaanse magsverhoudinge verander het, gebruik hulle die mag om hulle oorspronklike doelwitte te verwesenlik.
6. Nasiebou
Die linkse staat eis jaloers alle lojaliteite op en glo dat demokratiese ruimtes vir die vryheid van persone, volke en kultuurgroepe, die media en die regbank die nasionale eenheid ondermyn. Daarom is die klem daarop om almal by die “staatnasie” in te lyf. Daar word aktief gewerk om verdelingslyne soos tale en kulture uit te vee en nasionale eenheid te beklemtoon, in die naam van gelaaide woorde soos insluiting en inklusiwiteit.
Uiteindelik moet minderhede veg vir die basiese regte en vryhede wat meerderhede as vanselfsprekend aanvaar, en word hulle gereeld in die naam van demokrasie verontreg en selfs verdruk.
7. Groot mislukkings
Die groot planne van linkse regerings lei feitlik sonder uitsondering tot groot mislukkings. Die gaping tussen wat die regering wil doen en wat die staat kan doen word al hoe groter, omdat die staat se uitvoerende vermoë terselfdertyd deur die regering ondermyn en afgebreek word deur beleidsrigtings soos verteenwoordigendheid.
Die oorlading van die staat, en die oorskatting van die mag en vermoë van die staat om feitlik enige probleem op te los, is kenmerkend van totalitêre ideologieë. Die burgery wil naderhand eerder stem vir ʼn lewe as om vir een te werk.
8. Meer mag, minder vryheid
Die staat moet meer en meer mag en hulpbronne sentraliseer om sy groot agenda te kan uitvoer. Dit vereis dat die staat al hoe meer in die vryhede van sy burgers, die ekonomie, die reg en die media moet inmeng. Daardeur word die demokrasie en politieke mag juis die werktuig om die burgers se vryheid te ondermyn, en lei die proses algaande tot groter verontregting en later oorheersing.
9. Verdrukking deur demokrasie
Voordat die Westerse liberale demokrasie die algemene wêreldstandaard geword het waaraan almal moes voldoen, kon outokratiese en totalitêre regerings hulle burgers makliker hardhandig onderdruk.
Deesdae moet selfs verdrukkende regerings soos dié van Zimbabwe voorgee om demokraties te wees met verkiesings, parlemente en al. So word “demografiese” meerderheidsregering meermale meerderheidsoorheersing. Demokrasie word dus ʼn werktuig van verdrukking in plaas van ʼn stelsel wat vryheid vir almal moes bring.
10. Van verdrukking tot verval
Die innerlike teenstellings van die stelsel word uiteindelik so groot dat dit net nie meer werk nie. Die staat begin stuk vir stuk, dorp vir dorp of diens vir diens verval; mense kom al sterker in opstand daarteen in die naam van swak dienslewering; die veiligheidsmagte moet al meer magte kry om al sterker in te gryp om gewelddadige opstande te keer; verontregting begin algemeen plaasvind; die burgery se vryhede word al meer beperk; armoede, werkloosheid en ellende neem krisisafmetings aan; en gaandeweg neem die staat al meer en groter beheer oor totdat dit in volskaalse verdrukking en algemene armoede eindig. Die linkse planne om hemel op aarde te skep, eindig in hel op aarde.
Die belangriker vraag is wat daaraan gedoen kan word, en hoe Westerlinge en Afrikaners wat nie saam oor die afgrond wil val nie uit hierdie krisis kan kom.
