Paul Maritz, Author at Solidariteit Beweging

Twee Toekomsbeelde

Posted on February 22, 2023February 27, 2023 by Paul Maritz

Twee toekomsbeelde.

Dit is die jaar 3007. Die Professor kyk op haar horlosie. Dit is byna nog tien minute voor die klas begin. Sy kyk by die venster uit, verby die eeue oue geboue na die sneeubedekte berge van die pragtige Noorweegse Universiteitsdorpie. Haar nuutste boek speel juis in hierdie berge af. Sy dink aan vandag se klas, aan die vreemde versoek van die jong student wie se voorgeslagte blykbaar aan die warm Suidpunt van Afrika gebly het – waar hulle die taal gepraat het wat sy as ’n akademiese stokperdjie bestudeer. Afrikaans. As Taalhistorikus stel sy van ál die tale wat verdwyn het, die meeste in Latyn en Afrikaans belang. Sy weet nie hoekom juis dié twee haar nou eintlik interesseer nie. Moontlik omdat die beskawings wat hierdie tale gebruik het só suksesvol was voordat hulle soveel eeue na mekaar verdwyn het.

Terwyl die eerste van die klein groepie studente wat haar kursus in verdwene tale neem die klas binnekom, dink sy aan die student se versoek om vir hulle meer te vertel van dié taal en mense wat in die vorige eeu verdwyn het. Sy wou spesifiek weet of die uitsterf van die taal en die mense wat dit gepraat het ’n noodwendigheid was, en of dit anders kon gewees het- moontlik as daar ander keuses gemaak is. As Taalhistorikus was dit vir haar interessant om weer navorsing oor die geskiedenis van hierdie taal en sy mense te doen. Sy het selfs ’n vakkundige kollega in Suid-Afrika opgespoor wat haar na ’n paar ou mense verwys het wat die taal nog kon praat. By hulle het sy gehoor dat daar nog ’n paar duisend was wat Afrikaans kon praat en verstaan.

Maar, soos met die Romeine, is daar nie konsensus hoekom die taal en sy mense uitgesterf het nie. Uit haar navorsing is dit wel duidelik dat hulle die suksesvolste beskawing in Afrika was voordat hulle onder die golwe van die geskiedenis verdwyn het. Soos in die geval van die Romeine, het getalle skynbaar die deurslag gegee. Afrikaners het vanaf die begin van die vorige eeu af ’n bevolkingsínploffing beleef as gevolg van lae geboortekoerse en emigrasie, terwyl ander groepe se getalle nog vir ‘n paar dekades gegroei het. Baie van die geskiedenisboeke verwys negatief na die Afrikaners in hul voetnotas, na aanleiding van ’n sg. “Apartheidstelsel” waarmee hulle vir ’n tyd die land beheer het. Hierdie tipe probleem kom egter maar steeds oor die hele kontinent voor. In die groter konteks van Afrika, lyk dit vir haar maar eerder soos ‘n belangebotsing tussen verskillende groepe, moontlik gekompliseer deurdat verskillende rasse daarby betrokke was. Dit kon ook wees dat hierdie klein volkie maar gemaal is deur wiele van die wêreldkonflik tussen die grootmoondhede van daardie tyd.

Nie dat die probleme in dié gebied opgehou het met die beëindiging van die Koue oorlog en die koms van meerderheidsregering nie. Suid-Afrika het al hoe meer deel van Afrika en die probleme van Afrika geword. Die belangrikste rede vir die kwyning van Afrikaans en die Afrikaner blyk enkelkind gesinne en die toenemende emigrasie van jong Afrikaners te wees, skynbaar in reaksie op die Afrikanisering van die land en die gebrek aan ‘n toekomsbeeld en geleenthede vir hulle. Mettertyd was Afrikaners, wat altyd dun verspreid oor die land was, se getalle feitlik orals so klein persentasie van die bevolking, dat dit nie prakties moontlik was om Afrikaans of Afrikaanse instellings in stand te hou nie. Daarom het hulle instellings toenemend die vorm van die bevolking begin aanneem. Afrikaners het later net tweetalige enkellinge geword, en is al hoe meer opgeneem in die meerderheid, en hulle waardes en oortuigings het algaande versmelt tot dit nie meer onderskei kon word van ander nie.

Op buitelandse gebied het sake ook drasties verander. Die permanente lede van die Veiligheidsraad van die VN, en spesifiek Indië, China en Brasilië, het al ‘n paar keer skerp gebots oor die grondstowwe van Afrika. Sedert die groot wêreldkonflik oor klimaatkwessies in die veertigs, en namate Islam die meerderheidsgodsdiens in Europa geword het, het die VSA sy histories isolasionistiese beleid herontdek en sy neus grootliks uit die wêreldpolitiek gehou. Die tyd toe Westerse waardes, instellings en tale die gang van gebeure bepaal het, het ook verbygegaan en is verplaas deur dié van die nuwe wêreldmagte. En alhoewel niemand die term kolonisasie gebruik nie, is Afrika in die praktyk deur die grootmoondhede opgedeel in Indiese, Chinese, Brasiliese en Eurabiese (Versamelnaam vir Europa en Moslemlande) “grondstofkolonies”.

Kon die geskiedenis van Afrikaans en die Afrikaner anders verloop het? Die vraag hang in die lug, en die nege studente kyk vraend na haar. Miskien-, miskien as die ANC nie na hulle oorname met ‘n struggle styl aanhou regeer het nie, miskien as die ou Afrikaner instellings nie platgeval het nie, miskien sou die jongmense gebly het as die ouer geslag vir hulle ‘n toekoms kon skep, miskien miskien. Maar die volk wat wêreldleiers op elke gebied opgelewer het, het verlam deur die ANC se beskuldigings oor die verlede, vertroue in homself en in sy toekoms verloor. Afrikaners het die atoom gesplit, harte oorgeplant, wêreldmagte op die slagveld gepak, globale sakeryke gebou, ‘n moderne taal ontwikkel, met die wêreldgrotes op elke gebied saamgepraat. Dit was een van die min volke wat homself binne die bestek van een geslag gemoderniseer het, wat oor ‘n stel tydlose waardes beskik het wat hom gedryf het om die hoogste prestasies op wetenskaplike, tegnologiese en kulturele gebiede te behaal, ver van die naaste ontwikkelde land af.

Daardie selfde volk het, ‘n geslag later, bykans nie meer kans gesien om ‘n Afrikaanse kleúterskool in stand te hou nie, en die jongmense het weggetrek toe ‘n Afrikaanse lewe nie meer moontlik was nie… Dié volk van groot idees en groot dade, se planne het té klein vir die probleem geword, planne wat buitendien nie behoorlik of betyds uitgevoer nie.

Die Professor bly nog diep ingedagte sit en peins lank nadat die studente die klas verlaat het, dan staan sy op en stap vinnig uit, sy moet nog gaan aandete maak…

Dames en Here, ek is daarvan oortuig dat hierdie negatiewe toekomsbeeld ons voorland is as ons nie iets drasties begin doen nie. Gelukkig is dit nog nie te laat nie, en kan ons nog baie doen. Gelukkig is daar genoeg tekens dat ons mense die verlamming van die afgelope dekade of wat begin afskud en dat hulle weer begin dink en doen. My grondliggende uitgangspunt is dat die toekoms van ‘n mens of ‘n volk ‘n keuse is wat gemaak word. Jy kies ‘n toekoms, en dan werk jy om dit te realiseer. Deur nie te kies nie, kry jy die toekoms wat ander vír jou kies.

Daarom hou ek graag ‘n positiewe toekomsbeeld aan u voor, waarna ek wil afsluit met ‘n kort fotobeeld van wat Solidariteit reeds in plek gesit het om die positiewe toekomskeuse ‘n werklikheid te maak.

Dit is die jaar 3007. Dit is ‘n groot jaar vir Afrikaans en die Afrikaner, want dis nou 400 jaar gelede wat Hendrik Bibualt die eerste was wat in die openbaar gesê het:” Ik ben een Afrikander”.

Die Afrikaner en sy taal het in daardie 400 jaar deur diep waters gegaan, maar ook hoë hoogtes bereik. Dit lyk of ons met elke eeuwending deur ‘n bestaanskrisis gegaan het, maar gelukkig nog elke keer sterker anderkant uitgekom het. Hier verwys ek na die krisisse van 1707, 1806, 1902, en die krisis rondom die jaar 2000.

Die krisis na die ANC se bewindsoorname in 1994 was sekerlik die Afrikaner se grootste bestaanskrisis. Alhoewel die koms van demokrasie aanvanklik met ope arms deur Afrikaners verwelkom is, het daar mettertyd ‘n ontnugtering ingetree namate die ANC al meer soos oorwinnaars in plaas van bevryders begin optree het. Terwyl daar nog steeds lippediens aan die Grondwet getoon is, het daar gaandeweg ‘n al hoe groter gaping tussen die grondwetlike teorie en die harde praktyk ontwikkel. Oorgangstydperke in Afrika duur sowat twintig jaar, en teen 2014 was die land al onherkenbaar getransformeer.

Maar waar talle waarnemers die Afrikaner en Afrikaans se ondergang voorspel het, het daar rondom die eerste dekade van die vorige eeu ‘n besliste wending gekom. Oor die redes daarvoor verskil mense dikwels, maar dis duidelik dat dit aan ‘n paar positiewe verwikkelings toegeskryf kan word.

Eerstens het Afrikaners ophou kla oor alles wat sleg gaan, en self verantwoordelikheid vir hulle toekoms begin aanvaar. Dit is asof die besef posgevat het dat elke geslag verantwoordelik is vir sy eie tyd, en dat die verskraling van Afrikaner strewes tot materiële welvaart alleen nie voldoende was om in Afrika te oorleef nie. Daar is al meer besef dat ‘n groep welvarende Afrikaanse individue nie dieselfde as ‘n suksesvolle gemeenskap is nie.

Die keerpunt het gekom toe die besef posgevat het dat ‘n klein gemeenskap sterk en lewenskragtige instellings nodig het om in ‘n oop samelewing te oorleef en te floreer. Afrikaners kon nie meer wag op die regering of statutêre leiers om vir hulle rigting te gee nie, want minderhede het nie amptelike leiers of gesagstrukture nie. Gemeenskappe wat nie wil of kan ontbind nie, moet sterk burgerlike instellings stig met die nodige uitvoerende vermoë om noodsaaklike dienste aan hulle gemeenskap te lewer.

Anders as die Afrikaner se vroeëre suksesverhale, was daar nie hierdie keer ‘n sentrale leier, -organisasiestruktuur of strategie wat tot ‘n oplossing gelei het nie. Die slagspreuk was eerder volksveelheid as volkseenheid. Dit was meer ‘n losse beweging as ‘n vaste plan wat gevolg is. Dit het begin as ‘n paar klein stroompies wat eers onseker- maar later al sterker en met meer selfvertroue saam begin vloei het. Die sukses was te wyte aan ‘n kombinasie van trek en stootfaktore. Namate makliker niksdoen opsies misluk het en die moeiliker selfdoen opsies meer suksesvol geraak en momentum begin kry het, het mense moed geskep en het daar ‘n spontane Afrikaner herlewing gekom.

Grondwetlike regte is opgeëis en in die praktyk omskep met sterk instellings, sodat dit nie net papierregte gebly het nie. Afrikaners het die demokratiese ruimtes wat daar vir hulle oop was ten volle begin benut en verder verruim, en besef dat hulle slegs kan help om die land te laat slaag as hulself as ‘n gemeenskap suksesvol is. Selfs die regering het mettertyd ingesien dat Afrikaners wat die ruimte het om voluit hulself te wees, terselfdertyd ook die beste Suid-Afrikaners is.

Afrikaners het begin insien dat hulle meer van hulself moet verwag. Ou ideale is omskep in nuwe drome, ou idees is hersien volgens nuwe werklikhede, omgesit in vars idiome en daarna met lewenskragtige instellings nagejaag en tot werklikhede omskep. Hulle het ingesien dat geskiedenis gemáák word, en nie vanself gebeur nie.

Na vele probeerslae, het daar ‘n oorkoepelende Afrikaner sambreel liggaam tot stand gekom wat ruimte gebied het vir almal se standpunte, maar wat op ‘n geloofwaardige manier aan oplossings gewerk het. Daaruit het ‘n organisatoriese herskikking voortgespruit, en funksionele organisasies is op sleutelgebiede gestig terwyl ander opnuut belyn is sodat noodsaaklike dienste op maatskaplike, onderwys, en kulturele gebiede gelewer kon word.

Hierdie dienste is op ‘n koöperatiewe sake grondslag gestig, en daar is bv ‘n netwerk Afrikaanse privaatskole reg oor die land gestig. Daarmee saam het kolleges ontwikkel wat Afrikaanse beroepsopleiding verskaf het, terwyl daar ook regsfondse ontstaan het wat die Afrikaanse gemeenskap se regte in die howe verdedig het waar nodig. ‘n Skakelkantoor of Taal ambassade is in Europa geopen wat die bande met ons stamlande versterk het, en mettertyd tot groot materiële hulp met die befondsing van die strategie gelei het.

Daarmee saam is organisasies wat bande met die Diaspora gebou het versterk, en het hierdie wêreldwye bande as ‘n groot hulpmiddel gedien om suksesvolle strukture in Suid-Afrika op te rig. Namate die situasie vir Afrikaners in Suid-Afrika verbeter het, het duisende kinders van die oorspronklike emigrante na die land teruggekeer en aan ‘n nuwe toekoms help bou.

Sakelui het ook begin om Afrikaanse jongmense te help deur ondernemerskap onder hulle te bevorder, terwyl ‘n navorsings instituut opgerig is wat ‘n groot bydrae gelewer het om paaie oop te dink en te studeer. Gemeenskapsradio’s is mettertyd landswyd op die Amerikaanse model opgerig, en het ‘n groot rol gespeel om samewerking onder Afrikaners te bevorder. ‘n Vrywillige gemeenskapsbelasting is ingestel om almal toegang tot die netwerk van dienste te gee en die aktiwiteite te befonds.

Daar is ook alliansies en vennootskappe met ander gemeenskappe gevorm, en ‘n hoogtepunt was die skakeling met ander groepe in Afrika via die Afrika Unie. Afrikaanse burgerregte groepe het na aanvanklike konfrontasie met die regering uiteindelik daarin geslaag om suksesvol met hulle oor knelpunte te onderhandel, en die regering het mettertyd besef dat ‘n suksesvolle Afrikaner gemeenskap in landsbelang is. ‘n Reeks Opvolgskikkings is gesluit.

Groot moeite is ook gedoen om die armoede en werkloosheid in die swart gemeenskap te verlig, en daar is ten alle koste teen isolasie gewaak.

Die geluk was dat daar nie baie van nuuts af gedoen moes word nie, omdat die basiese boustene vir die plan reeds bestaan het en dit net belyn of heraktiveer is. Na net meer as tien jaar is die droom bereik van ‘n selfstandige Afrikaner gemeenskap met selfdoen instellings wat sy selfstandigheid op elke terrein ondersteun en inhoud daaraan gegee het.

Mag ek afsluit met ‘n kort fotobeeld van die boustene wat Solidariteit reeds in plek begin kry het omdat ons die positiewe toekoms gekies het, en wil ek terselfdertyd ook erkenning gee vir dit wat ander organisasies reeds in plek gesit het.

Versoening en Verwydering?

Posted on February 22, 2023February 27, 2023 by Paul Maritz

Die deelname van verskillende groepe aan die nasiebou- en versoeningsaktiwiteite, en die redes waarom gesamentlike deelname nie spontaan plaasvind nie.

Inleiding en padkaart

Afrikaners is ŉ inheemse volk van Afrika met ŉ geskiedenis van meer as 350 jaar op die vasteland. Daarom praat ek vandag hier as ŉ inheemse en oortuigde Afrikaner, Suid-Afrikaner en Afrikaan. Ek het nie ŉ tweede paspoort nie – en beplan nie om een te kry nie. Selfs die ANC het verlede jaar in ŉ besprekingsdokument oor die sg. “nasionale vraagstuk” hulself só oor die Afrikaner se verbintenis tot Afrika uitgelaat: “It is becoming clearer and clearer that white Afrikaners have a different emotional, psychological and material relationship to Africa and South Africa compared to other whites”.

Daarom is dit belangrik dat hierdie simposium besin oor geskiedkundige vraagstukke soos die land se verdeelde verlede, omdat dit van groot betekenis vir ons almal se toekoms is. Ek wil graag op die volgende punte klem lê:

Die 1994-skikking en versoening;
Vervreemding tydens die Mbeki-era;
Bywoning van nasiebou- en versoeningsaktiwiteite;
Die geskiedenis as slagveld?

Die 1994-skikking en versoening

Die meeste Afrikaners was in 1994 optimisties oor die toekoms, en het geglo dat hulle grondliggende belange met die koms van die nuwe bedeling veilig sou wees. Leiers het hoog opgegee oor die “Suid-Afrikaanse wonderwerk” en “die beste grondwet in die wêreld” wat almal se regte sou beskerm en verskans. Dit was veral die grondwetlike beskerming van Afrikaans se amptelike status wat ŉ groot rol in die gerusstelling van leidende Afrikaners oor die nuwe bedeling gespeel het. Huntington het in sy “Clash of Civilizations” betekenisvol verklaar dat sprekers van minderheidstale in ŉ veeltalige land nie omgee om die verbindingstaal te praat nie, solank die voorwaardes bestaan vir die voortgesette ontwikkeling en groei van hul eie taal op terreine soos onderwys en die universiteitswese.

Die oorgangsfase na die verkiesing was dan ook gekenmerk deur president Mandela se versoeningspolitiek. Hierdie beleid was daarop gemik om blankes gerus te stel, en ŉ gladde en vreedsame oorgang na swart regering te bewerkstellig. In hierdie fase is daar ook groot veranderings in die ANC se ekonomiese beleid aangebring, weg van sosialisme en kommunisme na die GEAR-program, wat ŉ sentrum linkse vryemark stelsel in Suid-Afrika gevestig het.

Die Mandela faktor, die euforie oor die nuwe Grondwet, die aanvaarding van GEAR en die feit dat die ANC-regering in die oorgangsfase téén pessimiste se negatiewe verwagtings in nie die land dramaties in die grond in regeer het nie, het geweldig baie tot versoening en die geloofwaardige vestiging van die nuwe bedeling bygedra en blankes gerusgestel dat daar nie veel sou verander nie. Prof. Wessel Visser, historikus van Stellenbosch, meen daar was ŉ gevoel van verligting in die lug, ŉ kunsmatige gevoel dat diepliggende verskille skielik en wonderbaarlik verdwyn het, en dat ŉ nuwe Suid-Afrikaanse nasie nou tot stand gekom het, veral na die 1995 oorwinning van die rugby wêreldbeker.

In die besonder is die wit elite deur al hierdie gebeure gepaai, en veral wit sakelui, akademici, medialeiers en politici het gevoel dat hulle grondliggende belange deur die grondwet beskerm was. Die nuwe regering het slim daarin geslaag om die ou wit gesagsorde te koöpteer as deel van die nuwe magselite terwyl hulself regeringservaring kon opdoen. Groot klem is op grondwetlike beginsels en nie-rassige beleidsrigtings gelê. Regstellende aksie in hierdie tydperk was hoofsaaklik daarop gemik om ŉ nuwe leierskorps – wat regeringsbeleid in die staatsdiens en openbare sektore sou uitvoer – te vestig en om onbillikhede van die verlede reg te stel.

Na die aanvaarding van die finale grondwet en die verkiesing van mnr. Mbeki as staatshoof het die transformasie-era aangebreek, met die ANC se mag nou sterk genoeg gevestig. Die ANC het deur demokratiese verkiesings en grondwetlike meganismes sy beheer landwyd op alle gebiede gevestig, en die klem het gaandeweg vanaf die grondwet en versoening begin skuif na die transformasie van die land en sy instellings volgens proporsionele rasseteikens. Prof. Wessel Visser meen dat die Mbeki presidentskap se program van versnelde Afrikanisering onder die vaandel van transformasie, gaandeweg ŉ groot ontnugtering oor die nuwe Suid-Afrika by die gemiddelde Afrikaner laat posvat het.

Professor Lawrence Schlemmer se navorsing het daarop gedui dat ŉ kommerwekkende vervreemding sedert 1994 tussen die Afrikanergemeenskap en die nuwe politieke orde ontwikkel het. Sy gevolgtrekking was dat die gemiddelde Afrikaner “afgeskakel’ (switched off) en uitgerangeer voel en nie veel meer in die hoofstroom (swart) Suid-Afrika belangstel nie. Die invloedryke Ton Vosloo van Naspers het in 2002 opgemerk dat dit nie ŉ poging is om paniek te veroorsaak as mens sou sê dat die Afrikaner in ŉ krisis verkeer nie, met rooi ligte wat op sy bestaanspad flikker.

Hierdie ontnugtering spruit waarskynlik uit ŉ gevoel by baie Afrikaners dat die nuwe bedeling nie aan hulle optimistiese verwagtings van 1994 voldoen het nie, en spyte van die middelklas se suksesvolle aanpassing op ekonomiese gebied. In 1994 was die meerderheid Afrikaners oortuig van die noodsaak dat swartmense volle politieke regte moes hê, maar het hulle teen die eeuwending bekommerd geword dat die politieke veranderings verder as gelyke regte gegaan het en dat baie van hul eie regte nou bedreig was. Afrikaners wou ŉ volle en gelyke demokrasie hê, maar het nie verwag dat hul eie demokratiese regte min gewig sou dra of dat hulle hul politieke invloed heeltemal sou verloor nie. Hulle het aanvaar dat die swart geskiedenis sy regmatige plek sou moes inneem, maar het nie verwag dat hulle eie geskiedenis bykans gekriminaliseer sou word nie. Hulle het begrip gehad vir die ANC se siening dat húlle plekname en erfenisse groter erkenning moes kry, maar wou nie hê dat Afrikaanse plekname en historiese erfenisse voor die voet verander moes word nie. Afrikaners het gedink dis niks minder as reg nie dat die inheemse swart tale die geleentheid moes kry om hulle volle potensiaal te verwesenlik, maar kon nie sien waarom Afrikaans in ‘n proses van verengelsing benadeel moes word nie. Afrikaners het begrip gehad vir die regstelling van dit wat verkeerd was, maar verwerp die misbruik daarvan om Afrikaanse instellings te verengels en onder swart beheer te bring dmv die beginsel van (rasse) “verteenwoordigendheid”.

Hierdie groeiende gaping tussen ŉ mooi grondwetlike teorie en harde praktyk is treffend verwoord deur meningsleiers soos professor Francois Venter van Potchefstroom, ŉ grondwetlike regsgeleerde en een van die argitekte van die nuwe bedeling. Hy het reeds in 2002 die stelling gemaak dat “Die ANC van vroeg in die negentiger jare vir hulself langtermyn ideologiese doelwitte gestel het, en dit raak al hoe duideliker dat van daardie doelwitte steeds sonder kwalifikasie nagestreef word. In die onderhandelingsproses is ŉ aantal toegewings gemaak ten einde beheer oor die staat te kry, sodat hulle dan die middele van die staat kon gebruik om stelselmatig hul oorspronklike doelwitte te verwesenlik.”

Hierdie “voortsetting van die struggle deur staatsmag” word ten beste illustreer deur die deurlopende druk op Afrikaans as openbare taal, kulturele vandalisme soos die gedwonge verandering van plekname soos Pretoria en Potchefstroom, planne vir ŉ magsgreep by die Kaapse metro, die hantering van sekere grondverdelingsaksies, die toepassing van regstellende aksie, en veral ook die hantering van die geskiedenis van die Afrikaner.

Al hierdie gebeure het ŉ groeiende kommer by talle Afrikaners laat ontstaan dat die historiese skikking van 1994 in baie opsigte bykans vervang word met ŉ “wenner-vat-alles” benadering wat nie ruimte vir minderhede se sienings bied nie.

Bywoning van nasiebou- en versoeningsaktiwiteite

Dit bring my by die bywoning van nasiebou- en versoeningsaktiwiteite, en in besonder die bykans algehele afwesigheid van witmense by openbare feesdae. Spontane deelname aan nasiebou- en versoeningsaktiwiteite sal waarskynlik net plaasvind as almal voluit deel daarvan voel. As bepaalde groepe egter voel dat hulle uitgesluit word en dat die fokus en tema van die nasionale feesdae net op ŉ sekere groep gemik is, sal hulle uiteraard nie spontaan deelneem nie. Soos Wessel Visser dit stel: “Afrikaners word nie gelok deur ŉ nasiebou-benadering van één geskiedenis, één Engelse taal en één patriotiese party nie”.

‘n Voorwaarde vir spontane deelname is dus dat alle groepe se sensitiwiteite verreken moet word, in die besonder op godsdienstige-, politieke- en kulturele gebiede. Daarvoor is behoorlike raadpleging nodig, en nie weer die een of ander vorm van elite skikking nie.

ŉ Voorvereiste vir betrokkenheid is dus dat daar demokratiese ruimte vir almal moet wees. Ek het aan die begin gesê ek is van geboorte en uit vrye keuse ŉ Afrikaner, ŉ Suid-Afrikaner én ŉ Afrikaan. Al wat die meeste Afrikaners wil hê is die demokratiese ruimte om voluit Afrikaners te wees, dan sal hulle voluit Suid-Afrikaners wees – die beste wat daar in die wêreld is. Maar kry ek die gevoel dat ek die ruimte om Afrikaner én eersteklas Suid-Afrikaner te wees misgun word, verloor ek my entoesiasme vir nasiebou en nasionale feesdae op daardie voorwaardes. Miskén een van my identiteite, en daar bou daar ŉ weerstand teen die ander op. Soos dr. Pieter Mulder dit gestel het: “As die prys van Suid-Afrikanerskap my Afrikanerskap is, dan is die prys te hoog”. Dan is dit soos Samora Marchal sou gesê het: “for the nation to grow, the tribe must die”. As almal egter die demokratiese ruimte het om hul eie identiteite voluit uit te leef, sal hulle ook voluit hulle Suid-Afrikaanse identiteit uitleef en spontaan deelneem aan nasiebou aksies. Daarom is my beroep op demokratiese ruimte vir ŉ balans tussen ewe belangrike identiteite.

Spontane deelname sal nie gebeur as nasionale feeste uit die oogpunt van die Afrikaner gemeenskap as ‘n tipe “oorwinningsfees” beleef word, of as die verlede aangebied word as die verhaal van helde en skurke, of as mense voel hulle het nie ‘n gelyke plek in die toekoms van hierdie land nie. Daar kan tog nie van die Afrikaner verwag word om feesdae by te woon waar hulle en sy geskiedenis as gerieflike politieke slaansakke gebruik word nie, waar die ANC se weergawe van die geskiedenis as die enigste en amptelike weergawe aangebied word, en waar hierdie vertolking van die verlede gebruik word om omstrede aspekte van die regering se huidige en toekomstige beleid te regverdig nie. En as ek die Afrikaner van die verlede verdedig, wil ek regtig nie beskuldig word dat ek terugverlang na die verlede of dat ek die onverdedigbare wil verdedig nie. As ek na sommige dinge uit die verlede kyk wil ek uitroep soos Maarskalk Petain in April 1940, toe hy verklaar het dat: ”France is in need of defeat. Defeat is necesarry for her regeneration. Vicory would strenghen the political regime which had led her to moral ruin. Anything is preferable to the contuinuation of so a perfidious a regime”. Maar Petain was verkeerd; sy optrede het die Nazi’s gehelp om Frankryk oor te vat. Natuurlik is daar groot foute in die verlede gemaak, maar aan die ander kant word daar nooit erkenning gegee vir dit wat wel reg gegaan het nie. Ons voorouers was beslis nie supermense nie, maar was beslis ook nie kriminele nie. Hulle was net gewone mense wat in ongewone omstandighede foute gemaak het, maar ook buitengewone wêreldklas prestasies opgelewer het. Dit is veral nie regverdigbaar dat die Afrikaner verantwoordelik gehou word vir alles wat in die land fout gegaan het nie. Suid-Afrika is deel van Afrika, en is deel van die probleme van Afrika wat onderontwikkeldheid veroorsaak het soos oorbevolking, die status van vroue, en gebrek aan ‘n ondernemerskapkultuur. Soos Ali Mazrui, die Nigeriese akademikus opgemerk het: “Africa as a whole borrowed the wrong things from the West – even the wrong components of capitalism. We borrowed the profit motive, but not the entrepreneurial spirit. We borrowed the acquisitive appetites of capitalism, but not the creative risk taking.

Verder kan ons nie mense regverdig buite hul tyd oordeel, sonder om terselfdertyd ook die invloed van ‘n bepaalde era se strategiese konteks, (bv die koue oorlog) of historiese stroomversnellings soos dekolonisasie, of traumatiese gebeure soos die konsentrasiekampe te verreken nie.

Die meeste mense het maar ‘n selektiewe geheue as dit by die verlede kom. Kyk hoe hoogheilig was die Britte teenoor die regte van andere wat die Voortrekkers aan die Oosgrens sou geskend het, maar kyk na hulle eie rekord met die Konsentrasiekampe meer as ‘n halfeeu later. Die ANC is lief daarvoor om die Afrikaner se verlede te fynkam en te vergelyk met vandag se hoogste standaarde, maar is self taamlik vergeetagtig wanneer dit kom by die veel erger vergrype van bv Stalin of baie Afrika lande en leiers. Mag ons nooit van die ANC hoef te sê soos Talleyrand teleurgesteld gesê het van die Franse Koningshuis na die eerste abdikasie van Napoleon en die koningskap herstel is nie:” Die Koningshuis het niks vergeet en niks onthou nie”. Ek kan my ook nie herinner dat iemand in hogere kringe al onthou het van die tragiese geskiedenis van slawerny in Afrika wat betref die verslawing van mede-Afrikane nie.

Daarom moet ons maar die verlede soos Paul Kruger hanteer: “Neem uit die verlede alles wat goed en mooi is, vorm daarna jou ideaal en streef dan om dit in die toekoms te verwesenlik”. Soms is ek in die SA konteks bekommerd oor ‘n benadering van: soek in die verlede na dit wat ons kan verdeel, vorm daarna jou politieke beleid en streef dan om in die toekoms daardie foute te herhaal!

Dis vandag mode om die Afrikaner van 1834 te meet teen 2006 se voorste menseregte ideale, wat nou nog nie eers op ‘n kwart van die planeet alledaagse praktyk is nie! Ten spyte daarvan is dit insiggewend om te lees dat artikel 5 van Retief se Manifes van 1837, uitdruklik teen slawerny stelling ingeneem het, byna 30 jaar voór die Amerikaners eers ‘n burgeroorlog klaar moes veg om dit af te skaf. Artikel 10 van die ZAR Grondwet van 1858 se verbod op slawerny en slawehandel was ook voór die Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865) al wet.

ŉ Misbruik van die geskiedenis om by ŉ politieke beleid te pas het al geweldige skade aangerig. In sy ergste vorme kan dit tot die ontbinding van die geteikende groep lei, en ŉ roepe na wraak by die verontregte groep. Die geskiedenis of die misbruik daarvan is ‘n kragtige wapen, wat groter verwoesting as ‘n kernbom kan aanrig. Aktivistiese historici wat altyd net wil aanval (Offence is the rule of war-Foch) kan dit as ‘n wapen probeer misbruik om selfs die moontlikheid van ‘n liberaal-demokratiese Afrikaanse herlewing te voorkom of om onbillike diskriminasie te regverdig. My bekommernis is verder dat die transformasie stoomtrein nie net tot instellings beperk is nie, maar ook tot die geskiedenis.

My siening is dat daar nooit net een objektiewe en korrekte weergawe van die verlede kan of selfs hoef wees nie. Ons sienings word mos gekleur deur ons opvoeding, lewenservaring en ideologiese uitgangspunte. Bergman het seker nie verniet gesê ‘n ideologiese standpunt is ‘n waarde oordeel wat as ‘n feitlike stelling aangebied word nie! Ons stem nie eers oor die hede en die onmiddelike toekoms saam nie, hoe moet ons nou saamstem oor die verlede! Terloops, hierdie tipe stelsel word demokrasie genoem!

Wessel Visser meld tereg dat Afrikaners oor die algemeen die politieke, maatskaplike en kulturele grondverskuiwings in Suid-Afrika as traumaties beleef en beleef het, en soos die emigrasiesyfers toon, het baie dit selfs onhoudbaar gevind. Dit alles beteken nie dat Afrikaners ŉ frustreerde, angstige en ontnugterde minderheid is wat alle vorms van verandering nou probeer dwarsboom nie. Dit is eerder ŉ teken van ŉ gemeenskap wat soms moeisaam, soms opgeruimd deur reusagtige historiese omwentelings en stroomversnellings worstel, terwyl hulle hulself met hul verlede en toekoms probeer versoen!

Afsluiting

Om op te som: die hede is onseker, die toekoms is nie meer wat dit was nie, en selfs die verlede is nie meer veilig nie! As ek aan die volgende geslag dink, is ek meer bekommerd oor die verlede as oor die toekoms. As die volgende geslag Afrikaners die ANC weergawe as dié weergawe aanvaar, moet ons nie verbaas wees as ons kinders teen ons in opstand kom en alles waarvoor ons staan verwerp nie. Dit het al in ander lande gebeur. Hoeveel keer moes ek nie al hoor hoe jongmense kwaad sê dat hulle nou gestraf word vir die sondes van die vaders nie. Die vraag is of hulle agv skool leerplanne en die media nou reeds alles glo oor die vaders se sondes? Ek sê natuurlik nie dat ons vaders sonder sondes was nie, maar soos Alan Paton in 1985 tydens die Hoernlé gedenklesing gesê het:” If you liken Apartheid SA to Nazi Germany, that is a prostitution of language”. Die vraag is verder of die maklike emigrasie van baie Afrikaanse jongmense reeds iets te doen het met ‘n verwerping van hulle geskiedenis?

Daarom is die beoogde Erfenis sentrum van die allergrootste belang om balans en perspektief vir ons jongmense te bring. Daar is tog nie ‘n toekoms vir ‘n gemeenskap wat homself haat vanweë ander se weergawe van sy verlede nie.

Die Afrikaner is dood, lank leef die Afrikaner!

Posted on February 22, 2023February 27, 2023 by Paul Maritz

Tien jaar ná die instelling van algemene demokrasie in SA is dit noodsaaklik dat ons as Afrikaners voorraad opneem van ons situasie, eerlik met onsself wees oor die impak van die omwentelings op ons as gemeenskap, en dan koel en kalm vir die toekoms begin beplan. Ons as Afrikaners mag ons nooit selfsugtig isoleer nie, maar dit is uiters noodsaaklik dat ons ‘n slag na ons eie situasie begin kyk, natuurlik sonder om perspektief op die groot Suid-Afrikaanse prentjie te verloor. In die kort tydsbestek van ‘n halfuur waarin ek hierdie gewigtige onderwerp moet behandel, sal u begrip daarvoor hê as ek vinnig oor ingewikkelde sake gaan, wel wetende dat dit nie volledig behandel word nie, en dat daar uiteenlopende menings oor dit waaroor ek praat mag wees.

Daarom gaan ek in my toespraak stilstaan by enkele hoofpunte. In die eerste plek wil ek kyk na die vraag of die Afrikaner in die nuwe bedeling gekry het waarna hy so lank gestreef het, naamlik ‘n regverdige Suid-Afrika waarin daar plek is vir al sy mense, met gelyke regte vir almal, en waarin ook Afrikanerbelange veilig is. (Definisie: almal wat hulself sien as Afrikaners). Tweedens wil ek stilstaan by die strategiese kwessies en knelpunte wat ons sal moet verreken in die beplanning vir die volgende dekade en meer, en derdens wil ek ‘n paar breë vertrekpunte noem vir ‘n lewenskragtige Afrikanergemeenskap wie se grondliggende belange veilig is en wat sy plek kan volstaan in Suid-Afrika.

Die uitkomste van die nuwe bedeling

My toespraak fokus op die impak van die nuwe bedeling op die Afrikaner, en nie op nasionale suksesse soos die regering se vryemark ekonomiese beleid nie. ‘n Bedeling word nie gemeet aan die voorgaande goeie bedoelings, mooi grondwetlike formulerings, of huidige regeringsgerusstellings nie, maar aan die uitkomste daarvan. Hier laat ek die uitspraak oor aan een van die belangrikste argitekte van die nuwe bedeling, mnr FW de Klerk, toe hy verlede maand voor die Kaapse Persklub gesê het dat dit duidelik geword het dat sy bekommernisse oor die toekoms van minderhede wel deeglik gegrond was. Volgens hom is dit ‘n realiteit dat witmense en ander minderhede toenemend ontmagtig voel, en vra hy wat anders as dominasie dit is as die swart meerderheid die agenda dikteer vir die wit, Indiër en bruin minderhede, en hulle kernbelange daardeur negatief geraak word?

Volgens mnr de Klerk is die konsep van “verteenwoordigendheid” onversoenbaar met die grondwetlike beginsel van kulturele verskeidenheid. Hy sê dat in ons multikulturele gemeenskap “verteenwoordigendheid” daarop sal uitloop dat die meerderheid elke faset van minderhede se lewens sal beheer, of dit nou in hulle werk, skole, universiteite of hulle sport is.

Kyk mens na die probleme met Afrikaanse onderwys, die druk op Afrikaans as taal, die onbillike diskriminasie wat onder die vaandel van regstellende aksie gepleeg word, die emigrasie van soveel Afrikaanse jongmense en hoogs geskooldes wat nie meer ‘n toekoms hier sien nie, die ontmagtiging van Afrikaners en Afrikaanse instellings onder die dekmantel van transformasie, dan kan mens nie anders as om saam te stem met mnr de Klerk se uitsprake nie.

Die vraag is dan wat wou die oorgrote meerderheid Afrikaners tien jaar gelede gehad het, en wat het hulle gekry? Kom ons kyk bietjie in meer detail wat die groot meerderheid Afrikaners tien jaar gelede op verskillende terreine wou hê, en dan wil ek ‘n mening waag oor wat hulle voel hulle gekry het op dieselfde terreine. My mening is dat hulle wou hê dat swartmense volle regte moes kry, maar dat hulle tien jaar later bekommerd voel dat die omwenteling verder as gelyke regte gegaan het en dat baie van hulle eie regte nou in gedrang is.

Hulle het stemreg vir swartmense gegun, maar is nou bekommerd dat hulle eie stemreg tien jaar later in die praktyk bitter min invloed oor het. Hulle wou ‘n volwaardige demokrasie hê, maar voel nou dat hulle eie demokratiese regte oordonder word. Hulle het gemeen dis niks anders as reg dat swartmense volle burgerregte en gelyke geleenthede kry nie, maar voel nou baie dat hulself soos tweede klas burgers behandel word. Hulle was bly oor die grondwet se gelyke wegspring vir almal, maar sien dat gelykheid nou beteken dat almal gelyk by die wenpaal moet uitkom. Hulle het gestem vir die afskaffing van rassediskriminasie, maar voel nou dat hulle die teiken daarvan geword het. Hulle het gemeen dit is net regverdig as die inheemse tale hul volle potensiaal verwesenlik, maar het gemeen dat dit bereik kon word sonder om Afrikaans te marginaliseer. Hulle het saamgestem dat swartmense ekonomies bemagtig moet word, maar is nou bekommerd dat hulleself in die proses ontmagtig kan word. Hulle wou die ANC-bannelinge uit die buiteland laat terugkeer, maar wou nie hê dat die omstandighede só moes verander dat hul eie geliefdes tien jaar later landuit sou stroom nie. Hulle het gevoel dat Afrikanerbeheer oor die staatsmedia nie geregverdig kan word nie, maar wou dit nie net deur ANC-beheer vervang nie. Hulle wou hê dat swartmense hulle regmatige deel van die belastinggeld moes kry, maar wou nie self hul billike deel verloor nie. Hulle het aanvaar dat die “swart” geskiedenis sy regmatige deel in die son moes kry, maar wou nie die Afrikaner s’n bykans gekriminaliseer sien nie. Hulle het begrip vir die ANC se standpunt gehad dat hul plekname en erfenisse groter erkenning moes kry, maar wou nie hul eie historiese name en erfenisse laat uitskuif nie. Hulle het die noodsaaklikheid van die verbetering van swart onderwys ingesien, maar voel dat die ANC nou beheer van die Afrikaner se onderwys op alle vlakke oorgeneem het en dit begin verengels en domineer. Afrikaners het begrip vir die regstelling van historiese ongelykhede gehad, maar voel gegrief deur die misbruik daarvan om instellings te verengels en dit deur die ideologie van verteenwoordigendheid onder swart beheer te bring. Afrikaner kiesers het vrywillig minderheidsbeheer vir ‘n demokratiese regstaat verruil, maar baie voel tien jaar later uiters bekommerd dat die land in ‘n transformasiestaat begin verander.

Ek wil my siening oor waar die Afrikaner tien jaar ná demokrasie staan opsom deur te sê dat ‘n breë onrustigheid besig is om pos te vat dat die ANC die historiese 1994 ooreenkoms in belangrike opsigte begin verbreek. Dat Afrikanerbelange onder die dekmantel van regstelling benadeel word, dat die noodsaak om weg te beweeg van Apartheid as verskoning gebruik word om meerderheidsdominasie te regverdig, dat die demokrasie in die lig van die getalleverhoudings soms misbruik word om minderheidsgroepe te ontmagtig in plaas van te beskerm, dat verkiesings misbruik word om Afrikanerbelange by die stembus “demokraties” te oorweldig, dat Afrikanerbelange nie net ly onder regstelling of die onbedoelde gevolge van die nuwe bedeling nie, maar dat daar ‘n element van doelbewuste marginalisering teenwoordig is, dat die Afrikaner nie seggenskap het oor die aanwending van sy belastinggeld wat gebruik word om beleidsrigtings wat hom benadeel te befonds nie, dat die ANC sy “struggle” met behulp van staatsmag voortsit, dat die noodsaak van nasionale eenheid gebruik word om ANC oorheersing en die afwatering van diversiteit te regverdig.

Mnr Mbeki het al tereg opgemerk dat die belange van swart en wit in Suid-Afrika interafhanklik is. Die probleem wat gevolglik uit voorafgaande ontleding voortspruit, is dat enige beleidsrigting wat die Afrikaner in die naam van transformasie benadeel ook die Afrikaner ontmagtig om sy deel te doen om die massa arm swartmense in hierdie mooi land te help en te ontwikkel. Mag ek opsom deur te sê dat nieteenstaande al die goeie vordering op baie gebiede in die land, die Afrikaner en Afrikaans se situasie kommerwekkend versleg het, en dat mense wat dit op die hart dra ernstig daarvan werk sal moet maak om te verseker dat dit nie verder verswak nie.

Strategiese knelpunte en kwessies

Aan die begin van die tweede dekade van algemene demokrasie is dit noodsaaklik dat vinnig gekyk word na ‘n paar strategiese knelpunte of kwessies wat verreken sal moet word in ons beplanning vir die toekoms. Ek wil nie fokus op die simptome (soos onderwys) wat die gevolg is van hierdie knelpunte nie, maar wil probeer om ‘n paar van die oorsake uit te lig.

Demografie (bevolkingsgetalle)

Die vraag is nie meer of die Afrikaner ‘n toekoms het nie, maar of daar in die toekoms nog ‘n Afrikanervolk sal wees? Die Afrikaner is ‘n verspreide en krimpende minderheid, en geen beplanning sal help as ons nie meer getalle het nie. Ons geboortekoers is reeds benede vervangingskoers, emigrasie dun ons getalle verder uit, en vigs het ook ‘n wesenlike impak. Hierdie drie faktore het proporsioneel ‘n baie groter impak op Afrikanergetalle as wat vigs op swart getalle het. Dit is die belangrikste hekkie wat ons sal moet oorkom as ons ‘n toekoms wil hê. Getalle het ‘n deurslaggewende impak op die Afrikaner se politieke gewig, sy kulturele invloed, sy demokratiese ruimtes, sy ekonomiese krag en die regering se beleidsrigtings rondom die konsep van “verteenwoordigendheid”. Solidariteit het ‘n top-demograaf opdrag gegee om ‘n studie oor die saak te doen, en sal die resultate graag met ander organisasies deel. My voorstel is dat ons so vinnig moontlik ‘n behoorlike beraad oor hierdie onderwerp moet hou en kyk na voorstelle wat al in ander lande gewerk het.

ANC voortsetting van die struggle deur staatsmag

My bekommernis is dat die ANC nog nie besef die struggle is verby nie, dat hulle geneig is om soms die demokrasie te gebruik om hulle struggle-doelwitte deur te stoomroller, soos die onlangse naamsverandering van Pretoria. In die proses is hulle meesters op die gebied van mooi woorde en onberispelike idiome. Neem nou maar regstellende aksie. Wie kan nou teen regstelling wees, die woord se regverdiging lê immers in homself! Hulle giet hulle planne in ‘n onbesproke internasionaal-aanvaarbare liberale idioom waarteen niemand kan stry nie – en voer dan presies die teenoorgestelde, naamlik ‘n onliberale rassebeleid, uit. Goedgelowige sakelui is met hierdie mooi woorde en idioom in ‘n ANC nasionalistiese projek gekoöpteer om hulle te help om ‘n rasse-ideologie te implementeer, alles onder die mooiklinkende dekmantel van “regstelling”. Natuurlik is Solidariteit sterk ten gunste van opheffing, ontwikkeling en regstelling van wat verkeerd was. Maar in die praktyk gaan dit lankal nie meer oor regstelling nie, maar oor proporsionele rasseverteenwoordiging! Woorde soos “transformasie en regstelling” is soms net polities korrekte terme om Afrikanerinvloed en –beheer te vervang met swart ANC beheer oor instellings, ook instellings soos Universiteite wat direk met die Afrikaner se kulturele vryheid en identiteit te make het.

Afrikaner-selfvertroue

Die Afrikaner se selfvertroue en selfbeeld is die afgelope jare erg geknou. Baie aanvaar sonder meer die ANC se weergawe van die verlede – ‘n eensydige beeld, wat deur die ANC gebruik word om sy huidige beleidsrigtings te regverdig. ‘n Weergawe waarvolgens die Afrikaner en sy beleid van Apartheid verantwoordelik is vir feitlik alle probleme in die land, en dus nou verdien om vir ‘n onbepaalde tyd die teiken van regstelling en transformasie te wees. Natuurlik weet ons almal van onverdedigbare beleidsrigtings wat swartmense benadeel het en nou reggestel moet word. Maar swartmense in SA is mos nie die enigste armes in die wêreld nie. Meer as die helfte van ons planeet se inwoners is brandarm volgens die VN definisie, en daar was nie orals apartheid nie. Die ANC hou die Afrikaner nou verantwoordelik vir die normale probleme van armoede en onderontwikkeling wat elders in Afrika en in baie ander dele van die wêreld algemeen voorkom. Hulle vergeet ook van die probleme wat hulle self help veroorsaak het! Kan ons ooit die impak bereken wat die ANC beleid van vroeër om die land “onregeerbaar” te maak gehad het op ‘n kultuur van wetteloosheid wat help lei het tot die huidige vlakke van geweldsmisdaad? Of die uitwerking van die veldtogte vir munisipale boikotte en die kultuur van wanbetaling wat vandag nog voortduur en gelei het tot die ineenstortingl van munisipale dienste? Of die sanksie- en disinvesteringsveldtog se invloed op die huidige vlakke van werkloosheid? Laat ons maar eerlik wees sonder om die ander oorsake van armoede te misken: die ANC-in-regering sit nou met baie van die probleme wat die ANC-in-struggle help veroorsaak het en waarvoor hulle die Afrikaners blameer! Daar is ook geen erkenning vir dit wat wel reg verloop het en vir die mees suksesvolle ekonomie wat in Afrika opgebou is nie. Die feit is Afrikaners is, of was nog nooit, supermense nie, maar is of was beslis ook nie die kriminele van die geskiedenis wat ons in sommige kringe gemaak word nie. Ons was en is maar net ‘n doodgewone gemeenskap wat in ongewone omstandighede met buitengewone probleme moes worstel!

Ander kwessies

In die lig van die kort tydsbestek gaan ek nie die ander strategiese kwessies bespreek wat ek wel kernbelangrik ag nie. Dit is onder andere die opkomende verarming onder Afrikaners as gevolg van die historiese omwentelings van die negentigs; die ideedroogte wat darem nou begin opklaar; die probleem van “onervare magteloses” – van Afrikaners wat nie weet hoe om sonder staatsmag klaar te kom nie; van die gebrek aan sterk burgerlike instellings; van die feit dat daar nie ‘n samehangende droom of toekomsbeeld onder Afrikaners is nie en oor die gevolge van hierdie en baie ander probleme wat ons mense ervaar.

Die feit is dat die Afrikaner tans op die strategiese verdediging is, en dat veel van wat regverdig opgebou is, tans verlore gaan.

Vertrekpunte vir die toekoms

My droom vir die Afrikaner is díé van ‘n lewenskragtige selfstandige gemeenskap wie se grondliggende belange veilig is, en wat sy plek kan volstaan in Suid-Afrika. ‘n Gemeenskap wat oor die vermoë beskik om besluite wat hom raak te kan neem en dit self uit te voer. ‘n Gemeenskap wat homself én ander respekteer, wat aan sy eie kant is, maar met ‘n passie om te help werk aan die ontsaglike probleme van ons land en al sy mense.

Daarom wil ek 5 vertrekpunte vir toekomsbeplanning aan u voorhou wat nodig sal wees om hierdie breë droom te realiseer:

Doeltreffende belangebeskerming:

Die Afrikaner het ‘n groeiende behoefte aan doeltreffende belangebeskerming, wat sterker gaan word namate sy posisie verder verswak en die omgewing waarin hy leef onvriendeliker word. Enige beplanning sal hiermee rekening moet hou.

3.2 Bou voort op die suksesse

Ná bykans ‘n dekade van bykanse verlamming is daar weer sterk lewe in ons gemeenskap, en is daar genoeg suksesse waarop ons behoort voort te bou. Voorbeelde is daar baie, vanaf die magdom aksies wat op die taalakker aan die gang is, die herlewing van die oop gesprek en ‘n nuwe intellektuele debat onder Afrikaners, die opkoms en heropkoms van organisasies soos die FAK, Solidariteit, die Regslui vir Afrikaans, die Voortrekkers, Onderwysaksiegroepe en andere, die suksesse van die Voortrekkermonument en die Erfenisstigting, die groeiende gewildheid van Afrikaanse musiek, die reaksie op Solidariteit en die MVI se “Kom Huistoe” veldtog en ander emigrasie-aksies, die sukses wat die Rapport Onderwysfonds in sy eerste jaar behaal het, die steun wat Solidariteit se Helpende Hand as maatskaplike aksie van die gemeenskap ontvang, en die groeiende bereidheid van mense om hulle grondwetlike regte op te neem en te verdedig wanneer dit nodig is en nie anders kan nie, soos met die hofsake oor Afrikaanse skole. Kom ons bou op hierdie en ander suksesse voort: daar is weer lewe in ons gemeenskap!

3.3 Breë Afrikanerforum

Geen gemeenskap of groep in die land het net een mening nie, ook nie die Afrikaner nie (dankie tog!) Maar dit is wel nodig dat ons – met inagneming van en ruimte vir verskille – ‘n geloofwaardige gemeenskaplike forum tot stand bring om standpunte en inligting uit te ruil, aksies te koördineer en ‘n breë konsensus te bou rondom knelpunte wat ons as gemeenskap raak. Sonder om voor te gee dat so ‘n forum namens alle Afrikaners praat, behoort daar ook gesprekke met die owerheid vanuit so ‘n forum aangevoor te word. Soos wat vakbonde met ‘n bestuur beding oor sake wat hulle lede raak, kan verskillende organisasies met die regering beding oor sake wat ons gemeenskap raak.

3.4 Opvolgskikking

So ‘n proses van gesamentlike bedinging behoort ‘n tipe “Opvolgskikking” ten doel te hê, om knelpunte en griewe saam te vat in ‘n ooreenkoms of ooreenkomste met die regering. Ek wil vooraf waarsku dat ons glad nie bekommerd moet wees as die regering ons in die begin net vriendelik groet en hoflik ignoreer nie. Harde ervaring in die vakbond en -onderhandelingswêreld het my al geleer: wie nie ‘n faktor is nie, kry niks; nie eers die krummels wat by die besturende of regerende tafels afval nie. Met doelgerigte leierskap en goeie organisasievermoë sal ons op ‘n positiewe manier weer ‘n faktor moet raak waarvan die owerhede kennis sal moet neem. As ons nie vir Afrika en vir Suid-Afrika lief was nie, het ons mos ook emigreer. Ons veg nie vir ‘n beter verlede nie, ons werk vir ‘n beter toekoms!

3.5 Burgerlike netwerk

Baie van die Afrikaner se burgerlike organisasies en -instellings het spreekwoordelik oud en afgeleef geword, sonder die energie, uitvoerende vermoë of hulpbronne om hulle doelwitte te bereik. Ons sal ernstig hieroor moet besin, omdat die Afrikaner ‘n netwerk van lewenskragtige burgerlike “selfdoen”- organisasies op talle lewensterreine nodig het om die toekoms met vertroue tegemoet te gaan. Ons gemeenskap moet weer selfstandig word! Ons kan beslis nie net op die regering staatmaak om ons probleme op te los nie, hulle kan hul eie nie eens baasraak nie. Ons sal weer moet leer om sonder staatsmag suksesvol te wees, ons sal weer ‘n selfdoenkultuur moet aanleer, ons sal weer op ons eie bene moet leer staan. Wat ‘n wonderlike vooruitsig!

3.6 Alliansies

Ten spyte van groot uitdagings sal ons moet waak teen polarisasie, en behoort ons binne hoorafstand van die regering te bly. Daarom sal ons moet kyk na die moontlikheid van alliansies oor grense heen, en sal ons moet wys dat ons nie net selfsugtig en in isolasie na ons eie belange wil omsien nie. Aan die ander kant moet ons ook waak teen willose alliansies wat ons net gaan neutraliseer in ons pogings om aksie en lewenslus in ons gemeenskap te blaas.

Slot

In vergange se woorde van Vader Kestell: ‘n volk red homself. Ons toekoms is – menslik gesproke – in ons eie hande. Ons kan nie meer roem op die prestasies van die verlede nie: elke geslag moet verantwoordelikheid neem vir sy eie tyd.

Daar was ‘n tyd toe die Afrikaner homself verantwoordelik gevoel het vir die hele land se probleme. Daarvan is ons genadig bevry. Dit is nou tyd dat ons – sonder om selfsugtig te wees of onsself te isoleer – fokus op ons eie gemeenskap. As óns dit nie doen nie, sal niemand anders nie. Baie dankie.

Spreekbuys: Solidariteit-beweging bied nou tuiste vir almal in onsekere tye

Posted on February 22, 2023February 27, 2023 by Paul Maritz

Hierdie jaar nader sy einde midde in groot politieke en ekonomiese onsekerhede. Op politieke vlak het die geskille in die regerende party wyd uitgekring en tot ‘n bewindsverandering en groot politieke onstuimigheid gelei. Daarby lyk die wêreldekonomie geweldig kwesbaar en aandelebeurse wip dramaties op en af. Tot sover het die finansiële orkane gelukkig nie Suid-Afrika voluit getref nie, maar ons gaan nie die uitkring gevolge kan vryspring nie.

Die gevolg van hierdie politieke en ekonomiese rukwinde is dat die see waarop die Solidariteit-skip vaar vir die nabye toekoms nog rowwer kan raak. Alhoewel ons nie iets aan die sterk winde kan doen nie, kan ons sorg dat ons skip sterk genoeg is om die storms te weerstaan. Daarom het Solidariteit se leierskap oor die afgelope jaar hard daaraan gewerk om ons skip te versterk, te verbeter en te beveilig. Die doel hiervan was om ons lede beter te kan beskerm, deur meer en beter dienste aan hulle te bied. Maar die doel was ook om Solidariteit as vakbond uit te bou tot ‘n beweging waarby almal wat ons doelstellings ondersteun kan aansluit-, selfs mense wat nie tradisioneel “vakbondmense” is nie. Daarom is Solidariteit vandag in 5 pilare ge-organiseer, wat beteken dat Solidariteit as oorhoofse beweging nou ‘n tuiste vir almal in ons nismark,wat ons doelwitte ondersteun, bied.

Pilaar 1: Die vakbond

Die vakbond beskerm ons lede in die werkplek. Die eerste stap in hierdie proses was om die vakbond en sy arbeidsverhoudinge lededienste deurlopend op te knap en te verbeter. Daarom het ons hierdie jaar ons landswye netwerk dienskantore verder verbeter. Die personeel is opgelei, moderne toerusting is aangeskaf, nuwe kantore is aangekoop, en die doel is om ons kantore nou uit te bou tot volle dienskantore. Daarby is die vakbond se steundienste opgeknap om doeltreffende ondersteuning aan ons diensafdelings te bied. Dit strek vanaf navorsingshulp en kommunikasie tot regsdienste en administratiewe en finansiële steundienste. ‘n Groot opleidingsprojek is ook geloods om ons unieverteenwoordigers die nodige opleiding vir hulle belangrike werk te gee.

Pilaar 2: Die Helpende Hand

Die Solidariteit Helpende Hand word sedert Juliemaand landswyd uitgebrei om maatskaplike ondersteuning aan ons lede en hulle gemeenskappe te bied. Daar is reeds voltydse personeel in die Kaap aangestel, terwyl meer as twintig takke nou landswyd gestig is. Die Beursfonds word sterk uitgebrei, en projekte om armoede te verlig loop nou in al die provinsies. Tonne kos en klere word maandeliks versprei, en die Helpende Hand werk nou met ander hulpinstellings soos kerke saam. Mense wat nie by die vakbond kan aansluit nie, maar wat wil help of geldelik wil bydra kan met die Helpende Hand skakel by ons nasionale Dienssentrum.

Pilaar 3: Solidariteit Beleggingsmaatskappy (SBM)

Hierdie maatskappy bestuur Solidariteit se besigheidsafdeling, en word 100% deur die vakbond besit. SBM se doel is om bykomende dienste aan lede te bied en om kapitaal te skep om ons lededienste verder te verbeter. Die belangrikste maatskappye wat deel van SBM is, is ons tegniese kolleg, Sol-Tech, asook die beroepsopleidingkollege, Oxbridge, waarin ons wesenlike aandele het. Verder bestuur SBM ook ons personeelagentskappe, Express Employment Professionals, en ons Korttermyn Groepskema, Solidariteit Ledevoordele. Ons mediese fonds SolVita én ons pensioenfonds is ook deel van SBM.

Pilaar 4: Solidariteit Groeifonds

Die Solidariteit Groeifonds se doel is selfbemagtiging, en is die nuutste lid van die beweging. Die Groeifonds word befonds deur maandelikse ledebydraes, asook bydraes van die publiek wat nie lede van die vakbond is nie, maar ons doelstellings ondersteun. Die Groeifonds is in sy eerste bestaansmaand oorval met mense wat bydraes wil maak, veral pensioenarisse en klein sakelui. Hierdie pilaar bied ‘n tuiste vir sulke mense wat nie vakbondlede wil word nie, maar wat die noodsaak van die Groeifonds verstaan. Hierdie mense wil help om ons jeug te laat oplei en en wil werksverskaffingsprojekte ondersteun. Die Groeifonds is tans besig om ‘n nuwe sentrum te koop wat genoeg plek sal hê om ons kollege te huisves.

Pilaar 5: AfriForum

Dis ongelukkig nie net ons lede se werksbelange wat bedreig word nie. Mense is ook bekommerd oor die geweldsmisdaad en aantasting van hulle grondwetlike regte. Daarom is AfriForum buite-om Solidariteit gestig om te kyk na burgerregte buite die werksplek. AfriForum groei baie vinnig en bied veral ‘n tuiste vir mense wat bekommerd is oor hulle regte buite die werkplek. So help AfriForum ook dat Solidariteit se fokus nie verwater nie en dat ons daarop kan fokus om ons lede in die werkplek te beskerm. Die nuutste projek wat AfriForum aangepak het, is die stryd om die behoud van die Springbok-embleem.

Ondersteuners

Solidariteit het die afgelope paar jaar geweldige belangstelling gekry van mense wat nie by die vakbond kan aansluit nie, byvoorbeeld omdat hulle nie werknemers is nie. Hierdie mense ondersteun egter ons doelstellings en woú deel word van die Solidariteit-beweging. Met die strukturering van die beweging in 5 pilare word dit nou vir al ons ondersteuners moontlik om êrens ‘n tuiste te vind. Daarom is ons taak vir die res van die jaar om die Solidariteit-beweging beter te rat vir die nuwe jaar met al sy uitdagings. Ons slagspreuk vir 2009 is: “‘n Tuiste vir almal!”.

(Bron: Solidariteit Tydskrif 2008)

Spreekbuys: Kom ons word deel van die oplossing

Posted on February 22, 2023February 27, 2023 by Paul Maritz

Meer as 2 500 jaar gelede moes jong mans in Antieke Griekeland wat diensplig moes doen om burgerskap van die Atheense stadstaat te kry, ’n merkwaardige eed aflê. Hierdie eed, en dit wat dit onderlê, het die grondslag van die Westerse kultuur en beskawing geword.

Die 18-jarige mans moes beloof om hulle stad en die erfenis wat hulle van hul voorgeslagte gekry het, te bewaar, te verbeter, en dan soos ’n aflosstokkie vir die volgende geslag aan te gee. Daarby moes hulle onderneem om hul gemeenskap dapper te verdedig, die stad se wette eerlik te gehoorsaam, hul regeerders teen te staan as dié nie eerbaar optree nie, burgerlike verantwoordelikheid vir hulle stad en sy mense te neem, en om die God van hul vaders te dien.

Hierdie eed met sy kern van bewaring en verbetering het oor die eeue in baie vorme weerklink, maar die wese daarvan was altyd dieselfde. Dit is dat ’n gemeenskap ’n verbond is tussen dié wat reeds dood is, dié wat vandag lewe en dié wat nog gebore moet word. Dit beteken dat ’n volk gesien is as ’n onbreekbare ketting van geslagte, waar elke skakel vir sy eie tyd verantwoordelikheid moes neem. Elke geslag moet dit wat hul ontvang, verbeter, maar hul mag dit nie weggee of ten gronde laat gaan nie, want dit is nie net hulle s’n nie. Dit behoort aan die ketting van geslagte wat in die waas van die eeue ontstaan het, en tot in die verre toekoms in strek.

Die wese van die Westerse sukses oor die eeue spruit dus in wese daaruit dat Westerlinge histories dít wat ons van ons voorgeslagte gekry het, bewaar en verbeter het, en dit weer na die volgende geslag oorgedra het. Elke geslag het net verder en hoër gebou as die vorige een. Almal begin nie weer voor, staan stil of steek in die verlede vas nie. Hierdie Westerse kultuurskat is deur sterk instellings soos skole, stede, gemeenskapsorganisasies en ander instellings van geslag tot geslag bewaar en oorgedra na die volgende geslag. Die Westerse kultuur was en is nie volmaak nie, en het hulself nes ander groot beskawings aan gruwels soos slawerny, verwoestende oorloë, verdrukking en uitbuiting skuldig gemaak. Die grootheid van die Weste lê dus nie daarin dat hul kultuur volmaak is nie, maar dat die Weste in staat was om hulle foute te verbeter.

Van Riebeeck se skatkis

Hierdie Westerse kultuurskat is deur Jan van Riebeeck na Suid-Afrika gebring, en het stelselmatig na die binneland uitgebrei deur historiese bewegings soos die Groot Trek. Die kulturele skatkis het bestaan uit “hardeware” soos die markekonomie, die regsorde, wetenskap en tegnologie, stede en infrastruktuur, asook “sagteware” soos beskryf in die Atheense Eed, naamlik persoonlike verantwoordelikheid, ondernemerskap, werksetiek, Christelike waardes en roepingsbesef. Dit beteken nie dat alles wat Van Riebeeck met die skip hier aangebring het of die Trekkers met hulle waens na die binneland geneem het net reg en volmaak was nie, maar die kern van deurlopende bewaring, regstelling en oordra na die opvolgende geslagte het die kultuur heeltyd verder verbeter.

Dit het ook deel geword van Afrikaners se “geboortepapiere” oftewel stigtingsdokumente. Dink maar aan pres. Kruger se laaste boodskap van “neem uit die verlede wat skoon en mooi is en bou die toekoms daarmee”, en Langenhoven se bede in die laaste vers van “Die Stem” waar hy vra “… Dat die erwe van ons vaders vir ons kinders erwe bly”. Hierdie kulturele skatkis is veel meer as braaivleis, rugby en sonneskyn. Dit is ’n werkende land, ’n produktiewe ekonomie, ’n regverdige regsorde, ’n eerbare demokratiese regering, bekwame staatsadministrasie, ’n produktiewe en goed betaalde werksmag. Dit is wêreldklas stede en goed regeerde dorpe, goeie skole en wêreldklas kolleges en universiteite. Dit is ’n moderne samelewing met al die dienste en geriewe wat daarmee gepaard gaan, soos werkende hospitale, paaie, huise en infrastruktuur. Hierdie skat van ons kultuur moet ons – soos Van Wyk Louw so treffend sê – veilig “deur die massa dra” en vir die volgende geslag bewaar.

Albert Einstein het hierdie oordrag tussen geslagte pragtig soos volg aan ’n groep kinders gestel: “Die wonderlike dinge wat julle in jul skole leer, is die werk van talle geslagte. Al dié dinge word in jul hande geplaas as jul erfenis sodat julle dit kan ontvang, eer, verder daartoe bydra, en eendag dit getrou aan jul kinders kan oorhandig.”

Elke geslag dink hy is slimmer as die vorige en wyser as die volgende geslag, het George Orwell gesê. Daarom lewer mense vandag vurige kritiek op ons voorouers, want hulle weet nie wat die omstandighede was waarin hulle moes leef nie. Terselfdertyd besef ons nie altyd hoe belangrik dit is om te bewaar wat ons gekry het nie, want ons aanvaar dit as vanselfsprekend.

Die historikus prof. Hermann Giliomee het gesê dit is verstommend watter gebrek aan strategiese denke daar by Afrikaners in sleutelposisies is. Dit gaan ver terug in die onlangse geskiedenis. Eers is daar ’n totale oorskatting van mag, en dan dieselfde totale onderskatting van middele tot jou beskikking wat vir ’n goeie doel aangewend kan word. En, o, die dwingende begeerte om af te gee, prys te gee en oor te gee in die waan dat dit die moreel regte ding is om te doen.

Ons geslag se taak

Die geskiedenis gee aan elke geslag ’n taak. Sommiges kry makliker take as ander. Party kry baie, ander moet baie gee. Maar omdat –

daar ’n verbond tussen die geslagte is,
’n beskawing ’n ketting van geslagte is wat soos met ’n afloswedloop dít wat jy kry, moet bewaar en vir die volgende geslag aangee, en
die een geslag van die vorige en die volgende een afhanklik is,

beteken dit dat as net een geslag nie sy taak opneem nie, daardie ketting vir altyd verbreek is. Dan gaan daardie beskawing onder, verskraal tot ’n voetnota in ’n geskiedenisboek.

Die geslagte voor ons het met groot uitdagings te kampe gehad. Die een geslag moes die Groot Trek aanpak, die volgende een die Anglo-Boereoorlog. Daarna het die modernisering van Afrikaans gevolg waardeur die land opgebou is. Die volgende geslag moes die Koue Oorlog en die Grensoorlog trotseer en het die volkereverhoudingsprobleem onsuksesvol probeer oplos deur sogenaamde “afsonderlike vryhede.” Die volgende geslag moet ’n oplossing vind vir meerderheidsregering wat in meerderheidsoorheersing begin ontaard.

Selfbestuur

Die harde waarheid is dat staatsbestuur van bo af besig is om te misluk, en dat ons groeiende selfbestuur van onder af sal moet bou met sterk gemeenskapsorganisasies. Hoe hoër die vlakke van selfbestuur wat ons op elke gebied bou, hoe meer vryheid sal ons hê.

Vryheid is uiteindelik die enigste waarborg vir veiligheid, vir ’n voorspoedige ekonomie, vir ons lede se werk, vir gelykheid, vir reg en geregtigheid, vir werkende dienste, vir goeie skole, en vir ’n toekoms vir ons kinders.

Ons mense het deur hul vindingrykheid, skeppende vermoë en ondernemingsgees wêreldklasprestasies op alle gebiede bereik: medies, sport, wetenskap, sake, kultuur en die kunste. Daarom is ons geslag se taak om dieselfde vermoë aan te wend om op staatkundige gebied weer al hierdie elemente in ’n samehangende plan in te weef. Dit is ’n voorwaarde vir volhoubare werksgeleenthede en ’n goeie werk in hierdie land.

(Bron: Solidariteit Tydskrif, Januarie 2020)

Spreekbuys: Die pad vorentoe ná die inperking en Covid-19

Posted on February 22, 2023February 27, 2023 by Paul Maritz

Dit was op Alexanderbaai (van alle plekke!) dat ek die eerste keer die ANC se Heropbou- en Ontwikkelingsprogram (HOP) gesien het. Ek was nog nuut in die vakbondwese toe ek in daardie afgeleë gebied namens ons lede gaan onderhandel het. Langs my het ’n jong NUM-verteenwoordiger gesit, met ’n fakspapier in die hand waaruit hy ’n lang lys eise vir die mynbestuur voorgelees het.

Ek het dadelik agtergekom dat hy nie self die lys opgestel het nie, maar dat dit deel van ’n groter plan was. Dit het my nuuskierigheid geprikkel, en in teetyd het ek met hom begin gesels. Hy het ’n afskrif van die dokument vir my gegee, wat – in Afrikaans, nogal – getiteld was “Heropbou en Ontwikkelingsprogram (HOP)”. Die subtitel was “ANC – Reg om te regeer”. My eerste gedagte by die lees daarvan was iets soos aitsa, die ANC sal nog leer dat dit makliker is om te protesteer as te regeer!

Dié aand by die gastehuis het ek die dokument deurgelees, en nog meer bekommerd geraak oor die gevolge wat ’n ANC-regering vir die land sou inhou. Hoewel die HOP in redelike en gematigde terme geskryf was, was dit op dieselfde sosialistiese grondslae gebaseer wat al sovele keer misluk het.

Ek onthou die kern daarvan was dat dit ’n baie groot magsrol vir die staat voorsien het, wat dan daardie mag moes gebruik om “gelykheid” te bewerkstellig. Hulle regmatige strewe om swartmense op te hef, was oorheers deur die verdoeseling van ’n plan om witmense in die proses af te trek. Die klem was nie om armes ryker te maak deur ekonomiese groei nie, maar om die rykes armer te maak deur radikale herverdeling op rassegronde. Met “rykes” is daar nie die miljoenêrs bedoel nie, maar gewone produktiewe witmense wie se poste en bates nou herverdeel moes word om almal gelyker te maak. Dit het my verstom dat hulle steeds gedink het dat ’n politieke strategie mense uit armoede kan lig, eerder as ’n ekonomiese strategie. My gevolgtrekking was dat die noodsaak om swartmense op te hef, sal misluk weens hulle eie beleid om teen wittes te regeer.

Transformation

Die nou vergete HOP was die ANC se bloudruk vol beloftes en goeie voornemens waarmee hulle die land oorgevat en begin regeer het. Hoewel die HOP taamlik gou deur ander bloudrukke opgevolg is, het die goue draad in al die dokumente dieselfde gebly. Dit was dat die regering sy mag moes gebruik om met “radikale transformasie” minderhede se poste, bates en instellings te teiken vir herverdeling aan hulle kiesers. Dit was nie “meer vir ons almal” nie, maar “julle s’n vir ons”.

Die destydse hoof van die liberale Institute for Race Relations, John Kane-Berman, het dit soos volg gestel: “The term ‘revolution’ sounded too harsh for sensitive post-’94 ears, so the ANC seized the term ‘transformation’ and designated it the official state ideology. The problem with this is that it could be understood simultaneously in an innocent and revolutionary manner. Being against transformation is being completely politically incorrect – almost like being against motherhood and apple pie! But supporting it implies support for the ANC’s National Democratic Revolution.”

Uitkoms

Daar het ná 26 jaar van ANC-bewind genoeg tyd verloop om die uitkomste van die HOP en sy opvolgers te beoordeel, en nie net politici se uitsprake nie. ’n Beleid word immers nie aan sy bedoelings gemeet nie, maar aan sy uitkomste, het die Nobel-ekonoom Milton Friedman gesê. Die uitkoms van die ANC se beleid en regering was dat die land net voor die Covid-19-krisis ná jare van waarskuwings deur graderingsagentskappe na rommelstatus afgegradeer is. Daarmee was die mislukking van die ANC-regering net amptelik bevestig. Die feite het dit reeds gewys in die rekordsyfer-werkloosheidskoers, voortdurende resessies, groeiende staatskuld en swak staatsbestuur. Die HOP se beloftes van “heropbou en ontwikkeling” het in die praktyk “afbreek en agteruitgang” geword.

Nuwe “BBB” in plek van mislukte HOP

Maar hoe lyk die pad vorentoe ná die inperking en Covid-19?. Die uitdaging is dat die ANC steeds aan bewind gaan wees, al kon hulle die land nie eers voor die krisis suksesvol regeer nie. Dit help egter nie om net daaroor te kla nie, want dit gaan niks verander nie. Die krisis het weer gewys dat ons op ons eie is. Daarom sal ons moet terugval op die ou spreekwoord waarmee ons al vir meer as drie eeue in die land oorleef het: ’n Boer maak ’n plan.

Dis nie so moeilik as wat dit klink nie – ons het al ver gevorder. Nadat ek daardie HOP-bloudruk van die ANC op Alexanderbaai gesien het, was ek oortuig dat dit gaan misluk, en dat ons weer eendag ’n helpmekaarbeweging sou moes stig. Ons kon nie die ANC se HOP stop nie, maar niks keer ons om ’n “BBB-plan” – beskerm, bewaar en bou – te begin nie. Natuurlik het ek en my kollegas nie presies geweet wanneer en wat die krisis presies sou wees nie. Ons breë aanname was wel dat staatsbestuur sal misluk, en dat ons aan groeiende selfbestuur sal moet begin bou deur sterk selfhelporganisasies te stig. Hoewel ons dus nie presies kon beplan nie, kon ons voorberei. Daarom het ons oor die afgelope paar jaar vir elke staatsfunksie wat misluk of wat ons uitsluit, ’n alternatief gebou.

Die ANC se hantering van die krisis het dit duidelik gemaak dat hulle witmense as tweedeklasburgers sien, ’n minderheid wat minder regte het as ander in die land. Daarom is ons enigste uitweg om ons eie gemeenskap van eersteklas-kultuurburgers te maak.

Die Solidariteit Beweging is as krisisbeweging gestig vir ’n krisis wat jare gelede reeds voorsien is. Daarom was ons ook gerat vir die huidige krisis, al kon niks ’n mens genoegsaam voorberei vir die hartseer van baie lede wat hulle werk of inkomste daardeur verloor het nie. Maar ons kan nie gaan lê nie, ons sal te midde van die krisis weer moet begin herbou. Die uitdaging is om ons planne in hierdie tyd te versnel om mense met hul werk en ander behoeftes in baie moeilike omstandighede te help. Ons het nou vir dekades lank probeer om staatsbestuur reg te ruk, maar dit het misluk. Daarom is ons besig met beplanning om selfbestuur op elke denkbare gebied te versnel. Ons toekoms is heeltemal te belangrik om aan ’n party oor te laat wat ons nie kan of wil help nie.

(Bron: Solidariteit Tydskrif, Maart 2020)

Flip Buys praat oor vrystede tydens Orania se stadskonferensie.

Posted on February 22, 2023February 27, 2023 by Paul Maritz

(Bron: YouTube/Orania Beweging)

Skep moed dit gaan goed

Posted on February 22, 2023February 27, 2023 by Paul Maritz

(Hierdie video is ‘n opname van ‘n toespraak wat Flip Buys in 2022 tydens ‘n personeelvergadering van die Solidariteit Beweging gelewer het.)

(Bron: YouTube/Solidariteit Beweging)

120 Jaar Feesviering – Solidariteit Beweging

Posted on February 22, 2023February 27, 2023 by Paul Maritz

(Hierdie video is opgeneem ter herdenking van die Solidariteit Beweging se 120-jarige Feesviering)

(Bron: YouTube/Solidariteit Beweging)

SpreekBuys: Rewolusie pleks van restourasie

Posted on February 22, 2023 by Paul Maritz

’n Paar jaar gelede daag daar op ’n dag onverwags ’n besoeker by ons ou hoofkantoor in Braamfontein op. Hy keer my in die gang voor: “Ek het vir jou Yskor Opleidingsentrum se laaste Afrikaanse tegniese boeke gebring,” sê hy. Ek stap saam met hom na waar sy Nissan-bakkie in die straat geparkeer staan. Hy haal die seil af. Daar lê ’n tiental bokse met handleidings vir die opleiding van vakmanne. “Ons moet nou oorskakel Engels toe en ek moes hierdie op die ashoop gaan gooi, maar ek kan nie my taal wegsmyt nie. Afrikaans is mos nie vuilgoed nie,” sê hy. Ek knik instemmend.

Ons kyk na die klein bakkievol Afrikaans. “Wat moet ek hiermee maak?” vra ek toe. “Ek weet nie juis nie, miskien kan julle dit eendag gebruik,” antwoord hy. Ons begin die bokse opdra terwyl ons verder gesels. “Ons en ons taal word nou orals uitgeskuif. Hulle gooi nie net Afrikaans weg nie, hulle wil ons ook uitskuif met rasseteikens,” vertel hy. Ek sê-vra: “Maar julle is waarskynlik die beste vakopleidingsentrum in die land. Is die beste swart bemagtiging nie dat julle swart jongmense ook goed oplei nie?” Hy trek sy skouers op. “Ja, maar transformasie het nou belangriker as goeie opleiding geword.”

Transformasie-tsoenami

Hierdie besoek was ’n voorteken van wat daarna orals in die land gebeur het. Die ANC het aan bewind gekom met versekerings dat hulle swartmense regmatige regte gaan gee, sonder om onregmatig teen witmense op te tree. Tog het hulle net gewag tot hul stewig in die saal was voordat hulle met “radikale transformasie” afgeskop het. Dit het met die totale omskepping van die land volgens rasseformules begin, toe is die wese van alle instellings totaal verander, en dit het geëindig met die ANC se oorname en die uiteindelike verval van daardie instellings. Die transformasiegolf het soos ’n tsoenami feitlik alles in sy pad platgevee. Kolleges, dorpe, staatshospitale, die polisie, openbare ondernemings soos Eskom en die SAL, en die staat in die algemeen het verval en talle is deurtrek van korrupsie.

Dit het gaandeweg vir almal wat wou sien duidelik geword dat die ANC nie sy rewolusie laat vaar het nie, maar dit onder die vaandel van radikale transformasie met staatsmag deurgedwing het. In plaas van die suksesvolle Japannese resep van “restourasie”, het hulle weer die bewese mislukte Russiese model van rewolusie gevolg.

Mooipraatjies vir mag

By Solidariteit het ons vinnig gesnap dat die ANC se grondwetlike gerusstellings net mooipraatjies was om die mag te kry om hul rewolusie deur te voer. Die enigste verskil was dat hulle nou nie meer wapens gebruik het nie, maar wette. Die uitkoms sou egter dieselfde wees, omdat sosialisme orals misluk. Ons het besef dat die ANC nie net wou sorg dat swartmense ingesluit word nie, maar dat hulle witmense gaan uitsluit. Daarom het ons besluit dat die eertydse Mynwerkersunie ter wille van oorlewing tot ’n moderne helpmekaarbeweging uitgebou sal moet word.

Ons het ’n groot droom gehad, omdat ons besef het dat die alternatief ’n nagmerrie sou wees. Sonder geld of middele om dit uit te voer, het ons met moed en ywer aan die werk gespring.

Groot geld uit kleingeld

Ons het besef dat ons ’n omvattende kulturele infrastruktuur sou moes bou wat Afrikaners in staat sou stel om in Afrika te oorleef – nie om onsself af te sonder nie, maar om ons juis in staat te stel om hier te kan bly; nie om ander uit te sluit nie, maar om seker te maak ons kinders word ook ingesluit. ’n Mens bou immers ’n huis om saam in ’n woongebied van jou keuse te bly, en nie om jouself van jou bure te isoleer nie. Jy doen dit uit liefde vir jou gesin, nie uit haat vir jou bure nie.

Die groot uitdaging was om “staatsdienste” sonder staatsinkomste te lewer. Daarvoor het ons ’n bladsy uit ons voorouers se suksesresepteboek geneem. Hulle het “groot geld” met “kleingeld” gemaak, wat vandag skarefinansiering genoem sou word. Hoeveel miljoene koeksisters en pannekoeke en straatkollekte-pennies het in die arm jare gehelp om kolleges, skoolsale, kinderhuise, beursfondse, kerke, universiteitsgeboue, koshuise, monumente en taalprojekte die land oor te finansier? Ons het besluit om dieselfde te doen, maar net die metodes te moderniseer.

Ons het ’n hele beweging van selfhelporganisasies begin as monumente van hoop. Ons het Solidariteit Helpende Hand gestig, ’n sakebeen, eiendomsmaatskappy, Sol-Tech, AfriForum, Akademia, Maroela Media, en later die Skoleondersteuningsentrum, die SOS. Die eerste R100 miljoen wat nodig was vir Sol-Tech het uit maandelikse R10-bydraes van duisende Solidariteit-lede gekom. Die grootste enkele skenking daarvoor was net R10! Ons het geen staatsubsidie of bydrae van groot maatskappye gekry nie. Tegniese opleiding is peperduur, maar duisende studente het die afgelope jare rentevrye studielenings by die Solidariteit Opleidingsfonds gekry. ’n Deel van lede se ledegeld word maandeliks daarvoor oorbetaal en deur Helpende Hand se studietrust geadministreer.

Kulturele dividend

Die Solidariteit Beweging se monumente is nie vir die verlede nie, maar vir die toekoms. Dit is nie ou geboue waarna mense op Sondagmiddae gaan kyk nie, maar lewende monumente waar mense die hele week kan leef en waarin jongmense kan leer.

Die Covid-19-krisis het ons onverwags getref, maar nie onvoorbereid nie. Ons hele beweging is as ’n krisisorganisasie gestig juis omdat ons die krisis voorsien het van ’n regering wat nie ’n moderne land met ’n uitgediende ideologie sou kon bestuur nie, en wat ons as minderheid as tweedeklasburgers sou behandel. Ons was gerat vir krisisse en ons organisasies het hierdie krisis almal sterk binnegegaan, sterk daarin presteer, en met genade sal almal nog sterker anderkant uitkom. Solidariteit het dadelik die Koronakrisissentrum begin, ons beroepsgesondheidskenners het onmiddellik strategieë vir gesonde werk ontwikkel, ’n Krisisfonds is geloods, Helpende Hand het duisende mense gevoed, AfriForum het gehelp om noodvoeding landwyd te versprei, die SOS het binne ’n week met ’n aanlyn matriekskool begin, talle mense is met dringende regsaksie bygestaan, en Maroela Media het 2,6 miljoen lesers gratis ingelig gehou met vars nuus. Ons monumente het in hierdie tyd net groter, beter en sterker geword!

Die volgende fase van die bouwerk aan die monumente van hoop het reeds begin. Die Solidariteit Beweging bou tans aan ons nuwe kollegekompleks van R300 miljoen, wat bestaan uit ’n tegniese kollege met ’n naasliggende koshuis vir 400 studente. Daarna kom Akademia se nuwe kampus van meer as R1 miljard aan die beurt. Daarvoor het ons Kanton Eiendomme gestig, waarmee ons al ons lede en sakelui die kans gaan bied om te belê. Kanton is ’n vennootskap tussen kultuur en kapitaal, wat ’n billike geldelike opbrengs én ’n kulturele dividend in die vorm van leefruimtes vir Afrikaans gaan bied.

Selfbestuur enigste antwoord

Die ANC se swak bestuur van die inperking het daartoe gelei dat dit die hardste en langste inperking ter wêreld is, wat miljoene mense se werk gaan kos. Dit gaan nog groot gevolge hê, soos meer sosialisme, ’n aanslag op pensioenfondse, die versnelde verval van die meeste dorpe in die land, toenemende armoede en misdaad, en diskriminasie teen wit- en selfs bruinmense.

Die ANC se hantering van die pandemie het die einde van die 1994-skikking verhaas. Hulle kon die land nie voor die krisis bestuur nie, hulle kon dit nie tydens die krisis doen nie, en sal dit nog minder ná die krisis kan doen. Staatsbestuur het misluk, en selfbestuur is die enigste antwoord. Daarom gaan ons hierdie monumente van hoop uitbrei tot ’n volledige kulturele infrastruktuur wat Afrikaners in staat gaan stel om blywend vry, veilig en voorspoedig te leef. Ons het lank genoeg die ANC gevra om ons goed te regeer. Hulle wil en kan dit nie doen nie. Daarom gaan ons nou onsself begin bestuur deur sterk gemeenskapsorganisasies. Wie nie vir sy eie toekoms sorg nie, kry die toekomskrummels wat ander vir hom los.

(Bron: Solidariteit Tydskrif, Mei 2020)